In eerdere nieuwsberichten hebben wij u reeds geïnformeerd over de renseigneringsverplichting die met ingang van 2022 is ingevoerd en de aandachtspunten en onduidelijkheden voor de praktijk. In de onlangs gepubliceerde brochure heeft de Belastingdienst meer duidelijkheid gegeven. Helaas leidt de aanpassing tot een uitbreiding die arbeidsintensief zal zijn voor iedereen en dus tot extra werk leidt. Alle betalingen aan natuurlijk personen die een factuur sturen zonder btw vallen namelijk nu onder de renseigneringsverplichting! Deze uitbreiding kent ook nog doorwerking in het doorontwikkeling horizontaal toezicht (DHT) waar veel organisaties hard aan werken momenteel. Hieronder geven wij u aan wat er moet gebeuren.
Wat is de renseigneringsverplichting?
De (verplichte) gegevensverstrekking voor u als organisatie aan de Belastingdienst ten aanzien van betalingen aan derden is per 2022 uitgebreid. Dit is de zogenoemde renseigneringsverplichting. Kortgezegd, u bent als overheidsinstelling nu verplicht om betalingen aan natuurlijke personen die betrekking hebben op werkzaamheden of diensten ten behoeve van uw organisatie of een verbonden vennootschap (tenminste 1/3 belang) jaarlijks te melden aan de Belastingdienst. Nieuw aan de renseigneringsverplichting is dat er nu een expliciete wettelijke basis bestaat voor het vastleggen en doorgeven van het BSN.
Waarom een renseigneringsverplichting?
De Belastingdienst heeft periodiek bepaalde gegevens en inlichtingen (inclusief BSN) nodig om de (vooraf ingevulde) aangifte inkomstenbelasting te vullen. De renseigneringsverplichting heeft als doel dat de Belastingdienst zicht en grip krijgt op betalingen die naar verwachting tot belastbare inkomsten leiden die doorgaans tot resultaat uit overige werkzaamheden (ROW) behoren.
Omdat het gaat om betalingen die (mogelijk) als ROW kwalificeren, zijn de volgende betalingen uitgezonderd van de renseigneringsverplichting:
- Betalingen die u op grond van de Wet op de loonbelasting 1964 middels de loonaangifte doorgeeft aan de Belastingdienst. Dit betreft in hoofdzaak betalingen aan werknemers (loon), artiesten of beroepssporters;
- Betalingen aan vrijwilligers die voldoen aan de vrijwilligersregeling;
- Betalingen voor werkzaamheden en diensten waarvoor een factuur is uitgereikt als bedoeld in de Wet op de omzetbelasting 1968 met daarop de vermelding van omzetbelasting;
- Vergoedingen voor een auteursrecht of naburig recht aan erfgerechtigden.
In de praktijk zult u als overheidsinstelling meestal alleen te maken hebben met de uitzonderingen 1, 2 en 3.
In een eerder nieuwsbericht merkten wij op dat er voor de praktijk nog geen duidelijkheid bestond of de renseigneringsplicht ook geldt voor betalingen aan:
- Natuurlijk personen/ondernemers die geen btw in rekening brengen omdat ze gebruik maken van de “kleine ondernemersregeling” (KOR) waardoor ze een vrijstelling hebben voor de btw;
- Natuurlijk personen/ondernemers die btw-vrijgestelde prestaties leveren en daardoor geen btw in rekening brengen.
Standpunt van de Belastingdienst
Inmiddels heeft de Belastingdienst meer duidelijkheid gegeven. U moet alle betalingen aan natuurlijk personen die een factuur sturen zonder btw, ook gaan renseigneren.
Dit is te lezen in de meest recente versie van de handleiding ‘’Gegevensaanlevering van Uitbetaalde Bedragen aan Derden’’ van de Belastingdienst. Hierin valt terug te lezen dat de Belastingdienst de derde uitzondering (een factuur met daarop de vermelding van de omzetbelasting) strikt en grammaticaal interpreteert. De uitzondering (lees: geen renseigneringsverplichting) is alleen van toepassing als u van een natuurlijk persoon een factuur ontvangt waar een bedrag aan te betalen BTW in rekening wordt gebracht. Is er geen factuur, of is het een factuur zonder BTW (als gevolg van toepassing van de KOR of vrijgestelde werkzaamheden) dan geldt de renseigneringsplicht wel aldus de Belastingdienst.
Houdt rekening met administratieve lastenverzwaring in de praktijk
Voor overheidsinstellingen geldt de renseigneringsplicht onder meer voor commissieleden, raadsleden die niet kiezen voor opting-in, stembureauleden, vrijwilligers die meer ontvangen dan op grond van de fiscale vrijwilligersregeling is toegestaan, een ingehuurde spreker of docent etc. maar nu dus ook voor alle facturen zonder BTW van natuurlijke personen (als gevolg van toepassing van de KOR of vrijgestelde werkzaamheden). Dit zal met name voor facturen in het sociaal domein tot een extra renseigneringsverplichting leiden voor u.
De wijziging betekent een forse toename in de administratieve lasten omdat u:
- Als eerste moet onderzoeken of de betaling plaatsvindt aan een natuurlijk persoon, of toch aan een onderneming. Ontvangt u een factuur zonder BTW van een bv, nv, stichting, vof of maatschap dan betaalt u aan een rechtspersoon en dus niet aan een natuurlijk persoon. Die betaling hoeft u niet te renseigneren. In alle andere gevallen moet u uitzoeken of sprake is van een betaling aan een onderneming of aan een natuurlijk persoon.
- Het aantal personen waarvoor u de betalingen aan de Belastingdienst moet gaan renseigneren neemt toe ten opzichte van de oude IB-47 opgave.
- Uw administratieve processen moet aanpassen aan de nieuwe situatie. Zo moet u beoordelen welke factuur/ondernemer onder de renseigneringsplicht valt. Indien de renseigneringsplicht van toepassing is, dient u tevens het BSN van de natuurlijk persoon te administreren.
In januari 2023 moet u voor eerst de betalingen die u in 2022 heeft gedaan aan natuurlijke personen doorgeven aan de Belastingdienst. Deze zaken vereisen een goede beoordeling en vastlegging in uw administratie. Wij adviseren u niet te wachten tot januari 2023 maar nu al aan de slag te gaan met de administratieve inrichting en uw proces.
Wij hebben de afgelopen periode via de inzet van data-analyse op de financiële administratie al diverse organisaties geholpen om de risico-populatie inzichtelijk te maken en bovenstaande administratieve aandachtspunten zo goed en efficiënt mogelijk in te regelen. Hiermee is een goede basis gelegd om aan de renseigneringsverplichting te kunnen voldoen en extra werk voor u te beperken.
Renseigneringsverplichting binnen een DHT-traject
Ook kan de renseigneringsverplichting gevolgen hebben indien u werkt aan DHT. Eén van de zes eisen (geschiktheidscriteria) voor het kunnen sluiten van een nieuw (D)HT is namelijk dat u als organisatie de kwaliteit van de gegevens die nodig zijn voor de belastingheffing bij derden borgt. Onder deze eis valt niet alleen een aangifte loonheffingen die vrij is van fouten maar ook deze renseigneringsverplichting. Een goed geborgd en aantoonbaar werkend proces omtrent de renseigneringspicht is daarom ook in het kader van DHT van belang. Overigens merken wij op dat wij in de praktijk bij DHT-trajecten tot nu toe weinig belangstelling van de Belastingdienst ervaren ten aanzien van de renseigneringsplicht. Wellicht omdat de verplichting er in 2022 nog niet is, en pas volgend jaar hier meer aandacht voor wordt gevraagd.
Gevolgen voor de IB-ondernemers die geen BTW in rekening brengen
De renseigneringsplicht kan in de praktijk ertoe leiden dat bepaalde groepen ondernemers in de inkomstenbelasting te maken zullen krijgen met een onjuiste vooringevulde aangifte inkomstenbelasting waarin betalingen als ROW worden opgenomen, terwijl fiscaal sprake is van winst uit onderneming. Dit kan specifiek gelden voor ondernemers die gebruik maken van de KOR danwel ondernemers die btw-vrijgestelde prestaties leveren wat veel voorkomt binnen onderwijs en zorg.
Kan de wal het schip nog keren?
Wij verwachten dat de renseigneringsverplichting in de praktijk voor met name overheidsinstellingen leidt tot een behoorlijke administratieve lastenverzwaring in de vorm van het juist en volledig registreren, beoordelen en opvragen van gegevens. Daarnaast kunnen IB-ondernemers die gebruik maken van de KOR of btw-vrijgestelde prestaties leveren nadeel ondervinden in de aangifte inkomstenbelasting omdat omzet ten onrechte als ROW kan worden aangemerkt.
Als we deze administratieve lastenverzwaring en potentiële gevolgen voor IB-ondernemers afzetten tegen het beoogde doel, te weten dat de Belastingdienst beschikt over contra informatie over betalingen die (mogelijk) kwalificeren als ROW in de inkomstenbelasting, vragen wij ons af of de uitwerking van de renseigneringsverplichting wel redelijk en proportioneel is. Middels de renseigneringsplicht wordt namelijk heel veel informatie opgevraagd, waarvan het maar zeer de vraag is in hoeverre deze informatie daadwerkelijk van belang is om zicht en grip te krijgen op ROW.
De groep BTW-vrijgestelde ondernemers zal in de praktijk alert moeten zijn hoe de Belastingdienst de inkomsten in de aangifte verwerkt, en waarschijnlijk ook veel werk of tegen hoge advieskosten aanlopen om dit weer recht te trekken in de aangifte inkomstenbelasting. Terwijl in de praktijk vaak sprake zal zijn van ‘’echte’’ ondernemers die fiscaal winst uit onderneming genieten. Ook verwachten wij dat de Belastingdienst hier in de praktijk veel extra werk van gaan krijgen, omdat informatie die in de voor-ingevulde aangifte als ROW wordt vermeld, feitelijk winst vormt. Wat tot veel aanpassingen en controlewerk gaat leiden.
Wij hopen dat de Belastingdienst genegen is nog eens goed te kijken naar de uitwerking van de renseigneringsplicht in de praktijk, waarbij wij als suggestie willen meegeven om bijvoorbeeld alle ondernemers met btw-nummers uit te sluiten van de (verplichte) renseignering. Van deze ondernemers beschikt de Belastingdienst immers al over (contra) informatie middels de btw-registratie.
Tot slot
Als u vragen of opmerkingen heeft of graag met ons samen wil zorgen voor een efficiënte inrichting van de renseigneringsplicht in uw organisatie, neem dan contact op met uw vaste aanspreekpunt of een van onze specialisten:
– LH en WNT-specialist Remco.bosma@fiscaliade.nl of 06- 412 03 592
– LH en WNT-specialist Marjon.van.ginhoven@fiscaliade.nl of 06- 820 12 150
– BTW specialist Nikita.brameijer@fiscaliade.nl of 06-219 34 361
