Vanaf 2050 gebruiken we geen aardgas meer. Alle energie komt dan van duurzame bronnen zoals zon, wind, biomassa en aardwarmte. Conform het Klimaatakkoord en de uitwerking van regionale energiestrategieën moeten alle gemeenten in Nederland aan de slag met deze energietransitie. Fiscale vragen over compensatie van btw op gemeentelijke kosten, btw en vpb gevolgen van het opwekken van energie en fiscale gevolgen van warmtenetten worden steeds vaker aan ons gesteld. Hieronder beschrijven wij de belangrijkste aandachtspunten in relatie tot de energietransitie.
Wat betekent dit in de praktijk?
Veel gemeenten doen onderzoek en maken beleidskosten voor de energietransitie. Zolang dit ziet op beleidskosten is de btw hiervan compensabel voor de gemeente.
Complexer wordt het als de gemeente daadwerkelijk energie gaat opwekken. Bij het opwekken van energie treedt de gemeente op als ondernemer voor de btw als de energie aan het net wordt geleverd. De btw op de investeringen kan dan in aftrek worden gebracht. Wordt de energie gebruikt door de gemeente zelf en niet aan het net (of een derde) geleverd, dan volgt de investering het btw-label van het gebruik. Hierin zijn echter diverse optimalisaties denkbaar als dit leidt tot kostprijsverhogende btw. Werk een business case daarom altijd goed fiscaal uit voorafgaande aan de investering. Denk hierbij ook aan de vennootschapsbelasting, een winst is zeker denkbaar (al dan niet in de toekomst door een kortere afschrijvingstermijn dan de levensduur).
Wij zien in toenemende mate dat de gemeente de energietransitie verder stimuleert. Veelal door subsidie waarbij de fiscaliteit minder een rol speelt. Als de gemeente echter concrete prestaties vraagt voor een subsidie, dan kan btw een rol spelen. Onderzoek dit altijd bij de subsidiebeschikking.
Als de gemeente aan de slag gaat met een warmtenet, dan kan de gemeente de realisatie van een warmtenet op verscheidene manieren fiscaal en juridisch vormgeven. Het is belangrijk om vooraf in kaart te brengen welke optie het meest passend is bij de uiteindelijke wensen van de gemeente zonder daarbij de fiscale gevolgen uit het oog te verliezen.
Keuzes en aandachtspunten
De gemeente kan allereerst zelf een warmtenet aanleggen. Zij kan er bijvoorbeeld ook voor kiezen om voor de realisatie en exploitatie van het warmtenet samen te werken met een marktpartij en inwoners. Tevens heeft de gemeente de keuze om een exploitatie via concessieverlening aan een derde of anderzijds via een door de gemeente op te richten besloten vennootschap te laten plaatsvinden. Hierbij kan ook nog een keuze worden gemaakt wie eigenaar wordt van het warmtenet en of de gemeente een juridisch eigendom wenst te behouden. Deze opties hebben fiscaal zeer verschillende uitwerkingen.
Aandachtspunten voor de gemeente voor de btw, overdrachtsbelasting, energiebelasting en de vennootschapsbelasting bij de aanleg van een warmtenet zijn:
- In het kader van o.a. aansprakelijkheid en fiscale gevolgen is van belang wie juridisch eigenaar en exploitant van het warmtenet wordt.
- Beoordeeld dient te worden in hoeverre sprake is van btw-belaste prestaties en of t.a.v. deze belaste prestaties recht op compensatie van btw bestaat bij het btw-compensatiefonds. Tevens dient hierbij rekening gehouden te worden met eventuele overdrachtsbelasting aspecten.
- Afhankelijk van de rechtsvorm of wijze waarop de exploitatie van het warmtenet wordt vormgegeven kunnen verschillende vennootschapsbelasting gevolgen intreden.
- Partijen dienen rekening te houden wie belast is met de inhouding en betaling van energiebelasting bij het leveren van warmte.
- Een aandachtspunt is verder of de concessiehouder gebruik kan maken van fiscaal gunstige (aftrek- of afschrijvings-) regelingen. Dergelijke regelingen bieden voordeel aan ondernemers die investeren in energiebesparende bedrijfsmiddelen, duurzame energie of het milieu.
- De exploitant van een warmtenet krijgt te maken met energiebelasting. Houd hier rekening mee.
- Indien het warmtenet wordt gefaciliteerd vanuit een BV dan zal de BV inhoudingsplichtig worden voor de loonheffingen en sociale premies. De BV dient zich te registreren als werkgever. Het is aan te raden om te onderzoeken welke gevolgen deze indiensttredingen hebben voor de loonheffingen, cao-bepalingen e.d.
- Indien gekozen wordt voor verlening van een concessie dient tevens aandacht uit te gaan naar wat gebeurt wanneer de concessieovereenkomst met de marktpartij eindigt en wat voor fiscale gevolgen dit kan hebben.
Meer weten?
Wij hebben meerdere casussen gehad als deze en helpen u graag verder hierin. Wilt u meer weten over de gevolgen of wilt u weten wat dit voor uw organisatie in de praktijk betekent? Aarzel dan niet contact op te nemen met Nikita Brameijer of Floris-Jan Bogaert.
