Veel organisaties hebben in het kader van horizontaal toezicht afspraken gemaakt met de Belastingdienst over de afbouw van potentiële schijnzelfstandigen. Om voor een (nieuw) convenant in aanmerking te komen, verplicht de Belastingdienst organisaties correctieberichten loonheffingen in te dienen over 2025 bij schijnzelfstandigheid bij directe inhuur van zzp’ers.
Ontwikkelingen in het dossier schijnzelfstandigheid (‘Wet DBA’)
De ontwikkelingen in het dossier schijnzelfstandigheid (‘Wet DBA’) volgen zich in rap tempo op. In deze nieuwsflits gaan wij in op actuele ontwikkelingen rondom (potentiële) schijnzelfstandigheid bij organisaties die een convenant horizontaal toezicht (HT) hebben gesloten met de Belastingdienst of hiernaartoe werken. Ook gaan wij in op de laatste voortgangsbrief van het demissionaire kabinet over dit onderwerp en recente antwoorden op Kamervragen.
Schijnzelfstandigheid binnen Horizontaal Toezicht relaties
Veel organisaties hebben in het kader van horizontaal toezicht afspraken gemaakt met de Belastingdienst over de afbouw van potentiële schijnzelfstandigen in 2025. Veelal is met de Belastingdienst meerdere keren over dit onderwerp gesproken, is het inhuurbestand in beeld gebracht, is beleid met een toetsingskader opgesteld en zijn plannen gemaakt om tot een afbouw van potentiële schijnzelfstandigen te komen. Veelal is in dat kader gesproken over een overgangsjaar om tot (volledige) compliance te komen en is de Belastingdienst geïnformeerd over de voortgang en stand van zaken.
Als gevolg van zeer recente interne ontwikkelingen binnen de Belastingdienst, is van de één op andere dag een koerswijziging ingezet met grote gevolgen. Om voor een (nieuw) convenant in aanmerking te komen, stelt de Belastingdienst aan organisaties de voorwaarde dat zij correctieberichten indienen bij directe inhuur van ZZP’ers die (mogelijk) kwalificeren als schijnzelfstandigen en die in 2025 bij de organisatie werkzaamheden hebben verricht.
Voortgangsbrief werken met en als zelfstandige(n)
Op 10 december jl. heeft de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Staatssecretaris van Financiën – Fiscaliteit, Belastingdienst en Douane de Tweede Kamer geïnformeerd over de laatste stand van zaken van het beleid met betrekking tot zelfstandigen.
In het licht van bovenstaande ontwikkelingen zijn de volgende elementen noemenswaardig:
- Het demissionaire kabinet heeft aangegeven verder te willen met het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelatie en rechtsvermoeden (Vbar). Met dit wetsvoorstel worden indicaties in de wet verankerd aan de hand van twee hoofdelementen: 1) werkinhoudelijke en organisatorische sturing en 2) werken voor eigen rekening en risico. Het is verder aan de Kamer om te besluiten over het verdere verloop van dit wetsvoorstel.
- In de brief wordt ingegaan op de zachte landing in 2025: ‘’Dit houdt onder andere in dat toezicht in principe begint met een bedrijfsbezoek. Tijdens het bezoek bespreekt de inspecteur de inhuur van zelfstandigen, maar doet nog geen controle. Op deze wijze krijgen organisaties de ruimte om het goed te doen en zich te houden aan de wet- en regelgeving.’’ Vanaf 1 januari 2025 kan de Belastingdienst correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen loonheffingen opleggen schijnzelfstandigheid wordt vastgesteld. Vanaf 2026 is sprake van regulier toezicht en kan de Belastingdienst weer de (normale) boetes opleggen.
- Wat betreft schijnzelfstandigheid bij de Rijksoverheid is het in het licht van de correctieverplichtingen die over 2025 worden opgelegd in het kader van HT opmerkelijk dat de Rijksoverheid zelf het goede voorbeeld wil geven door het aantal (potentieel) schijnzelfstandigen naar nul terug te brengen, uiterlijk per 1 januari 2026. Over correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen door de Belastingdienst wordt niet gesproken.
Antwoorden op Kamervragen over schijnzelfstandigheid bij gemeenten
Op 8 december jl. heeft de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ook gereageerd op Kamervragen over schijnzelfstandigheid bij gemeenten. Opvallend is dat specifiek wordt benoemd dat de Belastingdienst in 2026 extra aandacht gaat geven aan overheidsorganisaties. Dit onder het mom van goed voorbeeld doet goed volgen. Overheidsorganisaties kunnen dus in 2026 (opnieuw) een bezoek met mogelijke forse financiële gevolgen van de Belastingdienst verwachten.
Gevolgen voor organisaties binnen Horizontaal Toezicht
Wij merken dat organisaties die convenanten sluiten/verlengen in deze periode van de Belastingdienst de voorwaarde opgelegd krijgen geen schijnzelfstandigen meer in de organisatie te hebben ten tijde van het sluiten van het (nieuwe) convenant. Ook wordt als eis gesteld dat over het jaar 2025 voor alle schijnzelfstandigen correctieberichten moeten worden ingediend met terugwerkende kracht. Dit heeft een enorme impact op organisaties, financieel, fiscaal maar ook administratief en organisatorisch zowel voor de loonheffingen als de btw. Ook de gevolgen voor de zzp’ers die met terugwerkende kracht als werknemer worden aangemerkt, zijn groot.
Hoe nu verder?
Wij raden organisaties aan met urgentie (nogmaals) na te gaan of er (nog) sprake is van (potentiële) schijnzelfstandigen bij de inhuur van directe zzp’ers. Kritische toetsing van de arbeidsrelaties is hierbij van belang. Bij (evidente) schijnzelfstandigheid moet vervolgens een afweging gemaakt worden of de contracten met deze arbeidsrelaties beëindigd (moeten) worden danwel dat alsnog wordt overgaan tot inhouding en afdracht van loonheffingen via de salarisadministratie. Een coulante houding van de Belastingdienst valt niet te verwachten.
Wij verwachten dat de Belastingdienst zowel organisaties met een HT-convenant als zonder convenant, in 2026 zal benaderen om (verder) in gesprek te gaan over dit onderwerp. Indien de Belastingdienst in lijn met de werkwijze in dit artikel, constateert dat sprake is van schijnzelfstandigheid, verwachten wij dat organisatie (ook) in 2026 correctieverplichtingen opgelegd krijgen met terugwerkende kracht tot (uiterlijk) 1 januari 2025. Omdat er in 2026 geen sprake meer is van een ‘’zachte landing’’, kan de Belastingdienst vanaf dat jaar weer reguliere boetes opleggen. Wij adviseren organisaties zich hierop voor te bereiden, toetsing van arbeidsrelaties met urgentie uit te voeren en/of af te ronden en niet te wachten met handelen tot de Belastingdienst op gesprek komt.
Wij kunnen ons voorstellen dat deze acute koerswijziging op de valreep van 2025 organisaties overvalt. Inmiddels worden een aantal convenanten horizontaal toezicht hierdoor niet meer getekend in 2025. Convenant of niet, in beide gevallen heeft de Belastingdienst het recht correctieverplichtingen op te leggen. Wij denken graag met u mee over de wijze waarop uw organisatie hier in de praktijk het beste mee om kan gaan en (financiële) risico’s te beperken.
Meer weten?
Neem contact op met specialist Loonheffingen Remco Bosma of specialist Doorontwikkeling Horizontaal Toezicht Nikita Brameijer.
